ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានអះអាងពីការត្រៀមខ្លួនក្នុងការវាយបកទៅភាគីថៃវិញដើម្បីការពារបូរណភាពដែនដី ក្នុងករណីណាដែលពួកគេឈ្លានពានកម្ពុជា។
អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងបច្ចុប្បន្នជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងសារពិសេសមួយនៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ដោយបានស្នើឱ្យជនរួមជាតិស្ងប់ចិត្ត ហើយជឿជាក់លើការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធកម្ពុជា ក្នុងការដោះស្រាយតាមរយៈការចរចា ជាងការដោះស្រាយដោយកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ។ លោកបន្តថា អ្វីដែលកម្ពុជាចង់បាន គឺចង់បានស្ថានការណ៍នៅព្រំដែនវិលត្រឡប់ទៅសភាពដើមវិញដោយមិនចង់ឱ្យសង្គ្រាមកើតឡើងនោះទេ ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏បានត្រៀមការពារខ្លួនផងដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការចល័តទ័ព និងអាវុធធុនធ្ងន់របស់យើងទៅកាន់ព្រំដែន មិនមែនទៅដើម្បីធ្វើសង្គ្រាមទេ ប៉ុន្តែជាការត្រៀមបម្រុងទុកនូវយថាហេតុអាក្រក់ក្នុងករណីភាគីម្ខាងទៀត(ភាគីថៃ) បំពានតែប៉ុណ្ណោះ គឺយើងមានសិទ្ធិការពារខ្លួន។ យើងមិនយកអាវុធយុទ្ធភ័ណ្ឌ ដែលកំពុងតែបញ្ជូនឡើងទៅដល់គោលដៅ និងជិតទៅដល់គោលដៅ ដើម្បីទៅវាយប្រហារប្រទេសថៃនោះទេ ប៉ុន្តែសូមបញ្ជាក់ថា យើងត្រូវត្រៀមបម្រុងទុកនូវយថាហេតុអាក្រក់»។
ការចេញមុខអះអាងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជានេះ ក្រោយមានករណីផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នារវាងភាគីកម្ពុជានិងថៃ នៅតំបន់មុំបីក្នុងខេត្តព្រះវិហារនាព្រឹកថ្ងៃពុធ ដែលបណ្តាលឱ្យទាហានកម្ពុជាម្នាក់បានស្លាប់ ដោយក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា ជាការបង្កហេតុដោយភាគីថៃ។
កាលពីយប់ថ្ងៃពុធទី២៨ ខែឧសភា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហោះសារលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅយប់ថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ដោយសំដែងនូវការសោកស្តាយ និងចូលរួមមរណទុក្ខជាមួយគ្រួសារសពលោកព្រិន្ទបាលឯក សួន រោន ដោយសារការវាយឆ្មក់ពីកងទ័ពឈ្លានពាន។ លោកបន្តថា ព្រំដែនសន្តិភាពមិត្តភាពសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍមិនគួរមានរឿងបែបនេះកើតឡើងនោះឡើយ។
ជាមួយគ្នានេះលោក សូមថ្កោលទោសយ៉ាងហ្មឺងម៉ាត់ចំពោះបុគ្គល ឬអង្គភាពឬថ្នាក់ណាក៏ដោយ ដែលបានសម្រេចចិត្តឱ្យធ្វើសកម្មភាពឈ្លានពានបែបនេះ ដែលវាប្រហាក់ប្រហែលជាមួយការឈ្លានពានកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ដល់២០១១ នៅប្រាសាទព្រះវិហារ។
ប្រធានព្រឹទ្ធសភាលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំមិនចង់ឃើញការប្រយុទ្ធណាមួយកើតឡើងនោះទេ តែខ្ញុំគាំទ្រដល់ការសម្រេចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការបញ្ជូនកងទ័ពនិងអាវុធធុនធ្ងន់ ទៅកាន់ព្រំដែនដើម្បីត្រៀមវាយបកការពារ ខ្លួនក្នុងករណីមានការឈ្លានពានបន្តទៀត។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាកាចរចាដែលនឹងត្រូវធ្វើ នៅថ្ងែស្អែករវាងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកនៃប្រទេសទាំងពីរ និងទទួលបានផលល្អ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថានិងមិនមានភាពតានតឹងទូទាំងបណ្តោយព្រំដែន រវាងប្រទេសទាំងពីរ រហូតដល់រាំងស្ទះដល់កិច្ចសហការលើវិស័យផ្សេងទៀត ដែលជាផលប្រយោជន៍នៃប្រទេសទាំងពីរនោះឡើយ»។
ជាមួយគ្នានេះ លោកថា យើងស្អប់សង្រ្គាមតែយើងបង្ខំចិត្តត្រូវធ្វើសង្រ្គាមដើម្បីប្រឆាំងការឈ្លានពានរបស់បរទេស ដូចដែលបានធ្វើកាលពីឆ្នាំ២០០៨ដល់ឆ្នាំ ២០១១ ដែលប្រើមុខព្រួញ៣គឺ យោធា ការទូត និងផ្លូវច្បាប់។
ដោយឡែក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត វិញ លើកឡើងលើទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ថា លោកមិនចង់ឃើញមានការប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពនិងកងទ័ពដែលមិនផ្ដល់ផលចំណេញអ្វីសម្រាប់ប្រទេស និងប្រជាជនយើងទាំងពីរនោះទេ ជាពិសេសកងទ័ពដែលត្រូវប្រយុទ្ធគ្នាផ្ទាល់នៅសមរភូមិមុខ។
ក្នុងន័យនេះ លោកសង្ឃឹមថាជំនួបរវាងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជា និងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកថៃនៅល្ងាចនេះ នឹងទទួលបានលទ្ធផលវិជ្ជមាន ក្នុងការរក្សាស្ថានភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាល្អរវាងកងទ័ពជួរមុខរបស់យើងទាំងពីរដូចដែលបានធ្វើកន្លងមក។
ចំពោះការចល័តកម្លាំង និងអាវុធទៅព្រំដែនលោកអះអាងថា គឺជាការអនុវត្តផែនការបម្រុងរបស់កងទ័ពក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជា ដែលត្រូវត្រៀមជាស្រេចក្នុងករណីចាំបាច់ជាយថាហេតុណាមួយដែលអាចកើតឡើង។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត លើកឡើងថា៖«ដូចខ្ញុំធ្លាប់បានលើកក្នុងវេទិកាសាធារណៈកន្លងរួចមកហើយ កម្ពុជាមិនមានបំណងឈ្លានពានប្រទេសណាមួយនោះទេ ហើយយើងចង់ឲ្យការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន ប្រព្រឹត្តទៅដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានបច្ចេកទេសនិងច្បាប់អន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏រក្សាសិទ្ធិនៅក្នុងប្រើប្រាស់គ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន រួមទាំងការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ក្នុងករណីមានការព្យាយាមឈ្លានពានរំលោភលើបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា តាមរយៈការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស្នើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកុំឲ្យមានការព្រួយបារម្ភដោយផ្អែកលើព័ត៌មានមួយចំនួនដែលបានផ្សព្វផ្សាយដោយមិនមានប្រភពច្បាស់លាស់។ លោកក៏សូមអំពាវនាវឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង ទប់ស្កាត់កុំឲ្យបញ្ហានេះទៅរីកធំរហូតក្លាយជាជម្លោះជាតិសាសន៍ និងសូមទុកចិត្តចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាល និងកងទ័ពរបស់កម្ពុជាក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយលើបញ្ហានេះដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់។
សម្រាប់ភាគីថៃតាមរយៈការចុះផ្សាយរបស់កាសែតឌឹណេសិន(The Nation) នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះបានលើកឡើងថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ មិនចង់ឃើញជម្លោះព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរកាន់តែរីកធំឡើងនោះទេ។ កាសែតនេះ បានលើកឡើងពីកិច្ចសន្ទនាតាមទូរសព្ទរវាងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃលោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ ជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ថា ភាគីថៃមិនចង់ឱ្យជម្លោះរីកធំឡើយ។ បន្ថែមពីនេះ មេដឹកនាំរូបនេះ ប្រទេសទាំងពីរ យល់ស្របគ្នា និងដោះស្រាយឱ្យបានឆាប់រហ័សលើបញ្ហានេះ។
ក្រុមប្រឹក្សាជាតិតស៊ូដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្រៅប្រទេស ក៏បានសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយបង្ហាញការសោកស្តាយចំពោះការបាត់បង់ជីវិតរបស់ទាហានខ្មែរម្នាក់ គឺ លោក សួន រោន ផងដែរ។ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិតស៊ូបានហៅទង្វើរបស់ថៃនេះ ថាជាការឈ្លានពានកម្ពុជា និងមិនស័ក្តិសមជាប្រទេសមានអរិយធម៌ជឿនលឿនោះឡើយ។ បន្ថែមពីនេះ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក៏បានបង្ហាញការខកចិត្តដ្បិតរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅតែមិនទាន់ប្រើប្រាស់យន្តការអន្តរជាតិដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាងឱ្យដាច់ស្រឡះ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍លើកឡើងថា៖ «ការចិញ្ចឹមជម្លោះព្រំដែនឱ្យកាន់តែយូរ កាន់តែធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាខាតបង់ ដែលជារឿយៗជួបប្រទះតែការប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធ បង្ហូរឈាមខ្មែរតាមព្រំដែន និងខាតបង់ការអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ»។
សម្រាប់អ្នកសិក្សាច្បាប់លោក វ៉ន ចាន់ឡូត មើលឃើញថា ភាពតានតឹងតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ពេលនេះជាចេតនានៃការបង្កហេតុរបស់ភាគីថៃដែលបានឈ្លានពាន ដែលតែងតែឆ្លៀតឱកាសបង្កជម្លោះជាមួយកម្ពុជាពេលស្ថានភាពនយោបាយកម្ពុជាមិនទាន់ល្អប្រសើរ។ ជាមួយគ្នានេះ លោកថា ក៏ជាចេតនារបស់ថៃក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាផ្ទៃក្នុងខ្លួនឯង ដោយយករឿងព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាជាចំណុចស្នូល ហើយឈានទៅប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហាររដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួន ដូចដែលធ្លាប់កើតមានកន្លងមក។
នៅពេលមានភាពតានតឹងដាក់គ្នា ការសម្ងែងសម្ភាវុធក្តី ពាក្យសម្តីក្តី នឹងកើតមានដោយជៀសពុំរួច ប៉ុន្តែលោកថា យន្តការប្រើប្រាស់កម្លាំងនេះ រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទាំងពីរបានដឹងច្បាស់រួចទៅហើយអំពីផលវិបាក និងខំប្រឹងបញ្ចៀសមិនឱ្យកើតមាននូវការប្រើប្រាស់កម្លាំងបាយដាក់គ្នារៀងខ្លួននោះឡើយ។ លោកថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ការឯកភាពលើការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយប្រទេសទាំងនោះឱ្យចប់សព្វគ្រប់ ដែលធ្វើឡើងតាមយន្តការអន្តរជាតិ គឺជារឿងកម្ពុជាគួរធ្វើ។
លោក វ៉ន ចាន់ឡូត និយាយថា៖ «អ្វីដែលកម្ពុជាគួរប្រញាប់នៅក្នុងការដោះស្រាយនូវវិបត្តិព្រំដែននេះ ទីមួយត្រូវព្យាយាមធ្វើយ៉ាងម៉េចធ្វើការបោះបង្គោលព្រំដែនទាំងព្រំដែនគោក និងព្រំដែនទឹកឱ្យបានរួចរាល់ ដោយប្រើប្រាស់យន្តការនៃការចរចា ទ្វេភាគីក្តី ពហុភាគីក្តី និងយន្តការអន្តរជាតិ ដែលមានស្រាប់ហ្នឹងក្តី ដើម្បីធានាដល់ការកំណត់នូវបង្គោលព្រំដែនដែលមានការឯកភាពគ្នាទៅវិញទៅមកដើម្បីបញ្ចៀសនូវការប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធ ឬឈានដល់សង្គ្រាមណាមួយ ដែលវាអាចកើតឡើងជាយថាហេតុ»៕
…………………………………………..
អត្ថបទដោយពលរដ្ឋអ្នកសារព័ត៌មាន ស៊ុន អ៊ូរ