ការសិក្សាបានបង្ហាញថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាមានអ្នកធ្វើអត្តឃាតជាង២០០នាក់ ដែលភាគច្រើនកើតឡើងនៅរាជធានីភ្នំពេញគឺជាបុរុស ខណៈដេលអ្នកជំនាញប្រឹក្សាផ្លូវចិត្ត ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលគួរបង្កើតគោលនយោបាយគាំពារសុខភាពផ្លូវចិត្តតាមគ្រឹះស្ថានសិក្សា និងក្រុមហ៊ុនឯកជនដើម្បីកាត់បន្ថយភាពតានតឹងរបស់ពលរដ្ឋដែលនាំទៅរកការធ្វើអត្តឃាតនេះ។
ការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន ហ្រ្វេសញ៉ូស កាលពីថ្ងៃទី២១ មករា ដោយស្រង់សំដីរបស់រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសុខាភិបាលលោក ឈាង រ៉ា បាននិយាយ នៅក្នុងសិក្ខាសិលាមួយ ថា កម្ពុជាមានអ្នកធ្វើអត្តឃាតជាង២០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ ខណៈ៤០ភាគរយកើតឡើងនៅរាជធានីភ្នំពេញ។
តាមរយៈសិក្ខាសិលាស្ដីពី «ការអភិវឌ្ឍផែនការសកម្មភាពពហុវិស័យ សម្រាប់ការបង្ការការធ្វើអត្តឃាត » លោក ឈាង រ៉ា ត្រូវបានកាសែតស្រង់សំដើមមកចុះផ្សាយថា៖ «ការធ្វើអត្ដឃាតនៅកម្ពុជាយើង មានចំនួនមិនគួរនឹកស្មានដល់នោះទេ ដែលមានរហូតដល់ទៅជាង ២០០នាក់ ក្នុងមួយឆ្នាំ ដោយចំនួននេះមិនទាន់បានរាប់បញ្ជូលអស់នៅឡើយ ហើយករណីធ្វើអត្ដឃាតនេះមានច្រើនជាងគេនៅរាជធានីភ្នំពេញ ដែលមានរហូតដល់ទៅ ៤០%»។
លោកបានអំពាវនាវឱ្យអង្គការដៃគូ និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធ រៀបចំផែនការក្នុងការកាត់បន្ថយអត្រានៃការធ្វើអត្តឃាតនេះ។ បន្ថែមពីលើនេះ លោកក៏ស្នើឱ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ រួមទាំងពលរដ្ឋ កុំចែករំលែករូបភាពនៃការធ្វើអត្តឃាត និងការចែកចាយមើលតៗគ្នា ដែលលោកថា ជាកត្តាប៉ះទង្គិចផ្លូវអារម្មណ៍ ជាពិសេសអ្នកដែលកំពុងមានវិបត្ដិដែលនឹងជំរុញឱ្យពួកគេ ឈានទៅរកការបញ្ចប់ជីវិត តាមមធ្យោបាយបែបនេះតទៅទៀត។
អ្នកជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស សង្កេតឃើញថា ការធ្វើអត្តឃាតនេះ ភាគច្រើនបណ្តាលមកពីកត្តាជំរុញមួយចំនួន ដូចជា កត្តាជីវភាព ការជំពាក់បំណុល បញ្ហាគ្រួសារ និងការចាញ់ល្បែងជាដើម។
ប្រធាននាយកដ្ឋានសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងការបំពានគ្រឿងញៀន លោក ឈិត សុផល ប្រាប់ថា កាលពីឆ្នាំ២០២៣ នាយកដ្ឋានរបស់លោកពុំបានតាមដានពីករណី នៃការធ្វើអត្តឃាតនេះនេះទេ ក្រោមហេតុផល ថា ដោយសារកត្តាជំងឺរាតត្បាត ហើយក្រុមការងារទើបតែរៀបចំឡើងវិញក្នុងឆ្នាំ២០២៤។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី របាយការណ៍មិនពេញលេញមួយរបស់នាយកដ្ឋានសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងការបំពានគ្រឿងញៀន ដែលផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងសិក្ខាសាលាដដែល ដែលត្រូវបានសារព័ត៌មានថ្មីៗចុះផ្សាយបន្ត បង្ហាញថា ក្នុងចំណោមអ្នកធ្វើអត្តឃាតសរុបចំនួន ២១២ករណី រកឃើញភាគច្រើនគឺជាបុរស។ហើយតួលេខនេះ រកឃើញថាមានកំណើនខ្ពស់ជាងស្រ្តី ពោលគឺចំនួន១៦៨ករណី ដែលស្មើនឹង ៧៩ភាគរយ ខណៈស្រ្តីមានត្រឹម៤៤ករណី។
របាយការណ៍បន្តថា រាជធានីភ្នំពេញមានតួលេខខ្ពស់ជាងគេគឺ ៨៣ករណី តាមពីក្រោយដោយ ខេត្តកណ្ដាលមាន១៨ ករណី។ អ្នកធ្វើអត្តឃាតភាគច្រើនបានជ្រើសរើសយកមធ្យោបាយ «ចងក» ដែលមានចំនួនរហូតដល់១៣២ករណី និងការលោតទឹកពីលើស្ពាន ៤៨ករណី ខណៈការប្រើប្រាស់ថ្នាំដើម្បីសម្លាប់ខ្លួនឯងមានតិចជាងគេគឺ ២ករណី។
ដោយឡែក អ្នកប្រឹក្សាសុខភាពផ្លូវចិត្ត លោក ហឿ សេធុល សង្កេតឃើញថា ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ពលរដ្ឋមករកសេវាប្រឹក្សាជាមួយលោក មានការកើនឡើងបើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣។ប៉ុន្តែអ្នករកសេវាផ្លូវចិត្តទាំងនោះ ៩០ភាគរយគឺជាស្រ្តីទៅវិញ ហើយភាគច្រើនស្ថិតក្នុងវ័យកណ្ដាល(ខ្ទង់៤០ឆ្នាំ)។ រឿងរ៉ាវដែលពួកគេជួបប្រទះភាគច្រើនជាបញ្ហាក្នុងគ្រួសារ និងកត្តាធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ចំណូល។
ការដែលបុរសមានតម្រូវការសេវាពិគ្រោះយោបល់តិច លោកយល់ឃើញថា ជាហេតុផលនាំឱ្យបុរសមានតួលេខនៃការធ្វើអត្តឃាតខ្ពស់បែបនេះ។ជាងនេះទៀត កត្តាវប្បធម៌ក្នុងសង្គមខែ្មរ ដែលចាត់ទុក បុរសជាមនុស្សរឹងម៉ាំ ទើបគេមិនទទួលស្គាល់បញ្ហាដែលបណ្ដាលឱ្យប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ខ្ពស់ដល់ខ្លួន។
ប្រភពដដែលបន្តថា អ្នកមករកសេវាពិគ្រោះយោបល់ភាគច្រើននៃពួកគេ គឺជាអ្នកធ្វើការនៅក្រុមហ៊ុនឯកជនធំៗ ដែលមានកញ្ចប់ថវិកាធានារ៉ាប់រងលើការថែទាំសុខភាព ខណៈមន្រ្តីរាជការ បុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងអាជីវករមានចំនួនតិចតួច។
លោកក៏បានកត់សម្គាល់ដែរថា ពលរដ្ឋដែលមករកសេវាកន្លងមកក៏មានមួយចំនួនធ្លាប់មានគំនិតចង់សម្លាប់ខ្លួនដូចគ្នាដែរ នៅពេលមួយដែលគេយល់ថា ប្រសិនបើស្លាប់គឺអ្វីៗនឹងប្រសើរជាងពេលដែលនៅរស់។
ទន្ទឹមនឹងនេះ លោក ហឿ សេធុល អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលនៅខ្វះខាតផែនការយុទ្ធសាស្រ្តទាក់ទងនឹងការគាំពារសុខភាពផ្លូវចិត្តដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកក៏ជំរុញឱ្យក្រសួងសុខាភិបាល ក្រសួងការងារ ក្រសួងអប់រំនិងក្រសួងសង្គមកិច្ចជាដើម បង្កើតគោលនយោបាយមួយ ដែលផ្ដល់សេវាអប់រំ ផ្សព្វផ្សាយ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្លូវចិត្ត តាមសាលារៀន ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងរោងចក្រ ថែមទាំងណែនាំឱ្យវិស័យឯកជន ត្រូវផ្ដល់សេវាអប់រំ ឬការព្យាបាលផ្លូវចិត្តដល់បុគ្គលិក។
លោកបន្តថា៖«នៅក្នុងក្រសួងសុខាភិបាលក្រៅពីការផ្ដល់ថ្នាំព្យាបាលជំងឺផ្នែកផ្លូវចិត្ត គួរតែមានសេវាប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកផ្លូវចិត្ត និងសេវាអប់រំផ្នែកផ្លូវចិត្ត។ ក្រសួងអប់រំគួរតែមានសេវាប្រឹក្សាយោបល់តាមសាលារៀន ក្នុងការជួយពង្រឹងផ្នែកផ្លូវចិត្តសិស្សនិសិ្សតនៅតាមសាលារដ្ឋ។
លោកបន្ថែមទៀតថា៖«ក្រសួងការងារគួរតែមានផ្ដល់សេវាប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកផ្លូវចិត្តដល់បុគ្គលិកនិយោជកតាមក្រុមហ៊ុន តាមរោងចក្រ ឬក៏មានគោលការណ៍ គោលនយោបាយ ក្នុងការអប់រំណែនាំឱ្យគ្រប់ស្ថាប័នឯកជន ត្រូវផ្ដល់សេវា ឬផ្ដល់ការអប់រំ ផ្ដល់ការព្យាបាលផ្នែកផ្លូវចិត្ត។ ក្រសួងសង្គមកិច្ចធ្វើការជាមួយសហគមន៍គួរតែមានការផ្សព្វផ្សាយ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកផ្លូវចិត្ត។ត្រូវមានថវិកាធ្វើការលើរឿងទាំងអស់ហ្នឹង»។
កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ទំព័រហ្វេសប៊ុកមួយឈ្មោះ ព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃ បានចុះផ្សាយថា មានយុវតីម្នាក់មានវ័យ២១ឆ្នាំ មានបញ្ហាស្ត្រេស បានមកលោតទឹកនៅស្ពានជ្រោយចង្វារ ដោយបានលួងលោមមិត្តរបស់ខ្លួនឱ្យជូនមកដោយថា គ្រាន់តែមកស្រូបខ្យល់អាកាសប៉ុណ្ណោះ។
ចំណែក អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ លោក កត្តា អ៊ន ថ្លែងថា បច្ចុប្បន្ននេះ ប.ស.ស ពុំទាន់បានរួមបញ្ចូលទាំងសេវាថែទាំសុខភាពផ្លូវចិត្តនៅឡើយទេ។ តែលោកបន្តថា នៅពេលខាងមុខ ប.ស.ស គ្រោងនឹងបញ្ចូលការពិនិត្យ និងព្យាបាលជំងឺផ្សេងៗទៀតដូចគ្នានេះដែរ។
បដិសេធក្នុងការផ្តល់ចម្លើយលម្អិត ទាក់ទងនឹងជំងឺផ្លូវចិត្តនេះ លោកលី សូវ៉ាន់ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាល អះអាងថា លោកទទួលខុសត្រូវតែ ជំងឺឆ្លង ជំងឺរាតត្បាត និងគ្រោះមហន្តរាយ ខណៈអ្នកស្រី ឱ វណ្ណឌីន បដិសេធក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិត ដោយបង្វែរសំណួរទៅកាន់មន្រ្តីខុទ្ធកាល័យក្រសួងសុខាភិបាលវិញ។
ជុំវិញរឿងនេះ ទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល ចាត់ទុកថា ការធ្វើអត្តឃាតបានក្លាយទៅជាបញ្ហាសុខភាពសាធារណៈថ្មីមួយសម្រាប់ពិភពលោក ដែលការធ្វើអត្តឃាតនេះ គឺជាមូលហេតុនាំមុខមួយ នៃមូលហេតុនាំមុខនៃការស្លាប់ ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ ការបង្ការការធ្វើអត្តឃាត ក៏ជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធសាស្រ្តឆ្ពោះទៅកាន់ចក្ខុវិស័យរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល ដែលសម្រេចបាន «ប្រជាជនកម្ពុជាគ្រប់រូប រស់នៅប្រកបដោយសុខភាព និងសុខុមាលភាពកាន់តែល្អប្រសើរ រួមចំណែកអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ប្រកបដោយចីរភាព» ស្របតាមយុទ្ធសាស្រ្តបញ្ចកោណ ដំណាក់កាលទី១ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល។
សម្រាប់ លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (Licadho)យល់ឃើញថា ការសម្រេចជ្រើសរើសផ្លូវធ្វើអត្តឃាតរបស់ពលរដ្ឋ អាចបណ្ដាលមកពីការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារកត្តាជីវភាព ការជំពាក់បំណុល បញ្ហាគ្រួសារ និងការចាញ់ល្បែងជាដើម។
លោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរស្រាវជ្រាវ និងកំណត់ដើមចមដែលនាំឱ្យពលរដ្ឋឈានទៅរកការធ្វើអត្តឃាតនេះ ឱ្យបានច្បាស់លាស់ ដើម្បីងស្វែងរកវិធីបញ្ចៀស និងទប់ស្កាត់ ខណៈបញ្ហានេះក៏នាំឱ្យបាត់បង់ធនធានមនុស្សក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គមដែរ។
លោកបន្តថា៖ «ដូចជាការអប់រំដល់ពលរដ្ឋ ឬក៏ផ្សព្វផ្សាយដល់ពលរដ្ឋ ដើម្បីធ្វើម៉េចឱ្យបញ្ហាផ្លូវចិត្តគាត់ កុំគិតខ្លី ហើយឈានទៅដល់ការធ្វើអត្តឃាតផង»៕
………………………………………….
អត្ថបទដោយ៖ វ៉ា សុភានុត
