ក្រសួងបរិស្ថាន ឱ្យដឹងថា រាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តចំនួន៣ មានសន្ទស្សន៍គុណភាពខ្យល់ដល់បន្ទាត់ក្រហម ដែលមានន័យថា ខ្យល់ពុលខ្លាំង ខណៈខេត្តចំនួន៣ផ្សេងទៀតស្ថិតក្នុងកម្រិតការបំពុលមធ្យម ដែលករណីនេះក្រសួងបានណែនាំដល់អាជ្ញាធររាជធានី ខេត្ត និងពលរដ្ឋ ចូលរួមចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ និងកាត់បន្ថយការបំពុល ព្រមទាំងការពារសុខភាព។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា បានឱ្យដឹងនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥នេះថា យោងតាមទិន្នន័យគុណភាពខ្យល់ តាមរយៈឧបករណ៍ និងស្ថានីយតាមដានត្រួតពិនិត្យគុណភាពខ្យល់ចំនួន៦០ទីតាំងនៅទូទាំងប្រទេស បានបង្ហាញថា ខេត្តជាច្រើនមានគុណភាពខ្យល់នៅល្អប្រសើរ។
តែយ៉ាងណា លោកថា ទីតាំងរាជធានី-ខេត្តចំនួន៤ រួមមាន បន្ទាយមានជ័យ កោះកុង សៀមរាប និងរាជធានីភ្នំពេញ ស្ថិតក្នុងសន្ទស្សន៍គុណភាពខ្យល់ពណ៌ក្រហម (មានការបំពុលខ្លាំង) ដោយមានការកើនឡើងកំហាប់ភាគល្អិតនិចល ដែលមានវិជ្ឈមាឌតូចជាង ឬស្មើ ២,៥មីក្រូម៉ែត្រ (PM2.5) នៅក្នុងបរិយាកាស ខណៈខេត្តចំនួន៣ផ្សេងទៀត រួមមាន ព្រៃវែង ពោធិ៍សាត់ និងប៉ៃលិន ស្ថិតនៅក្នុងសន្ទស្សន៍ពណ៌ទឹកក្រូច (ការបំពុលមធ្យម)។
មន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន បានឱ្យដឹងទៀតថា៖ «ការកើនឡើងកំហាប់សារធាតុបំពុលខ្យល់នៅក្នុងបរិយាកាសនេះ គឺពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការប្រែប្រួលធាតុអាកាស ដែលបណ្តាលឱ្យ PM2.5 មានការកើនឡើង ព្រមទាំងការបញ្ចេញសារធាតុបំពុលពីប្រភពនានា ដូចជា មានការឆេះ ការដុត ការដុតសំគល់ជញ្ជ្រាំង ភ្លើងឆេះព្រៃ ការដុតសំរាម សំណល់រឹងនៅតាមលំនៅដ្ឋាន និងប្រភពផ្សេងៗទៀត»។
ក្នុងន័យនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន បានស្នើដល់អាជ្ញាធររាជធានី-ខេត្ត និងប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្នុងតំបន់ដែលមានខ្យល់ពុល ចូលរួមសហការផ្សព្វផ្សាយ និងចាត់វិធានការទប់ស្កាត់និងកាត់បន្ថយការបំពុល ដូចជាសម្អាតលំនៅដ្ឋាន ផ្លូវថ្នល់ ប្រមូលទុកដាក់សំរាមឱ្យបានត្រឹមត្រូវ កាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក ទប់ស្កាត់ការដុត ធូលីហុយ និងករណីឆេះផ្សេងៗ ជាពិសេសការដុតសំគល់ជញ្ជ្រាំង ភ្លើងឆេះព្រៃ ការដុតសំរាម សំណល់រឹង នៅតាមលំនៅដ្ឋាន និងប្រភពផ្សេងៗទៀត។ លោកក៏បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវការពារសុខភាពឱ្យបានល្អ ហើយប្រសិនបើមានស្ថានភាពសុខភាពខុសប្រក្រតី គួរតែពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ នៅតាមមន្ទីរពេទ្យ ដែលស្ថិតនៅក្បែរកន្លែងរស់នៅ។
ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមករា ម្សិលមិញនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា បានលើកឡើងថា ការបំពុលខ្យល់នៅកម្ពុជា មិនទាន់កើនឡើងដល់កម្រិតនៃការបង្កហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាពសាធារណៈនោះទេ។
សម្រាប់បញ្ហាបំពុលខ្យល់នេះ គម្រោង Clean Air Cambodia Project របស់ JICA រកឃើញថា កំហាប់ភាគល្អិត PM2.5 នៅរាជធានីភ្នំពេញ មានអត្រាខ្ពស់លើសពីធម្មតា ចន្លោះពី 70 µg/m³ ទៅ 105 µg/m³ តាំងពីថ្ងៃទី២៣ ខែមករា ម្សិលមិញ ដែលចំនួននេះ ជំរុញឱ្យការប្រុងប្រយ័ត្នអំពីហានិភ័យសុខភាពប្រព័ន្ធផ្លូវដង្ហើម សម្រាប់ប្រជាជន ជាពិសេសមនុស្សចាស់ និងកុមារ។
ចំណែក គេហទំព័រ IQ Air ដែលជាក្រុមហ៊ុនវាស់ស្ទង់គុណភាពខ្យល់របស់ប្រទេសស្វីស ក៏បានបង្ហាញទិន្នន័យពីកម្រិតខ្យល់ពុលនៅតាមបណ្តាទីក្រុងនានាក្នុងពិភពលោក ដោយក្នុងនោះ រាជធានីភ្នំពេញ ឈរនៅលេខរៀងទី៥ ស្ថិតក្នុងចំណោមទីក្រុងដែលមានខ្យល់ពុលខ្ពស់។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសុខាភិបាល លោកស្រី ឱ វណ្ណឌីន បានឱ្យដឹងតាមរយៈសំណេរនៅក្នុងបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកនៅថ្ងៃទី២៣ ខែមករាថា ខ្យល់ពុល អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព ព្រោះវាអាចចូលទៅជ្រៅទៅក្នុងសួតពេលស្រូបចូល។ ក្រសួងបន្តថា អ្នកដែលងាយរងគ្រោះដោយសារខ្យល់ពុល គឺកុមារ និងទារក ដោយសារពួកគេដកដង្ហើមលឿន និងទំហំរាងកាយនៅតូច។
លោកស្រីបន្តថា ផលប៉ះពាល់ដោយសារខ្យល់ពុលទៅលើសុខភាព មានដូចជា ខ្វះអុកស៊ីហ្សែន ក្អក រលាកផ្លូវដង្ហើម ទម្ងន់ទារកកើតមកទាប រោគហឺត ជំងឺរលាកសួត និងបំពង់ក លើសសម្ពាធឈាម ជំងឺបេះដូង និងបណ្តាលឱ្យមានការប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រសាទខួរក្បាលជាដើម។
លោកស្រីបានណែនាំពីវិធីការពារនៅពេលកម្រិតគុណភាពខ្យល់មិនល្អកើតមានច្រើននៅកន្លែងណាមួយថា ត្រូវពាក់ម៉ាស់ពេលចេញក្រៅ ជៀសវាងការស្នាក់យូរម៉ោងនៅក្នុងតំបន់មានសកម្មភាពច្រើនពេក ដូចជាទីតាំងដែលមានការប្រើប្រាស់យានយន្តច្រើន ឬតំបន់ដែលមានចរាចរណ៍ច្រើនពេក ប្រើឧបករណ៍ស្រូបយកធូលីក្នុងផ្ទះ និងដាំដើមឈើជុំវិញផ្ទះ ព្រមទាំងត្រូវគ្រប់គ្រងសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួន ដោយទៅពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំ ដើម្បីអាចដឹងបានទាន់ពេលនូវផលប៉ះពាល់ពីការដឹងថាមានការបំពុលខ្យល់។
អ្នកស្រី បូ ធារ៉ី អាយុ ៣៥ឆ្នាំ ជាអាជីវករនៅផ្សារកាប់គោ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍ថា ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ អ្នកស្រីសង្កេតឃើញស្ថានភាពអាកាសធាតុនៅរាជធានីភ្នំពេញ មានចុះផ្សែងអ័ព្ទច្រើន តែមិនដឹងថាជាខ្យល់ពុលឬយ៉ាងណានោះទេ ខណៈមួយរយៈនេះ អ្នកស្រីក៏មានអាការៈក្តៅខ្លួន ក្អក ឈឺ ក និងឆាប់ឈឺភ្នែកជាដើម។ តែយ៉ាងណា អ្នកស្រីបានទទួលព័ត៌មានតៗគ្នាមកថា ការចុះអ័ព្ទនេះ អាចជាខ្យល់ពុល ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាព។
ករណីនេះ អ្នកស្រីបានបង្ហាញពីក្តីបារម្ភចំពោះបញ្ហាសុខភាព ដែលបង្កដោយខ្យល់ពុលនេះ ដោយសារអ្នកស្រីប្រកបរបរលក់ដូរទីសាធារណៈ និងមានកូនតូចៗពីរនាក់ និងមនុស្សវ័យចំណាស់នៅផ្ទះ។
អ្នកស្រី ធារ៉ី បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមានកូនតូចៗពីរនៅផ្ទះ បើខ្យល់ពុលកាន់តែកើនឡើង ខ្ញុំបារម្ភដល់កូន ពេលចេញក្រៅម្តងៗ ខ្ញុំពាក់ម៉ាស់ឱ្យពួកគាត់ជានិច្ច»។
ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម នៅថ្ងៃទី២២ ខែមករា ក៏បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដែរថា កម្ពុជា នឹងមានបាតុភូតចុះអ័ព្ទ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៣ ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋ បង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់។ ប៉ុន្តែក្រសួងមិនបានបញ្ជាក់ពីមូលហេតុ និងអំពីកម្រិតខ្យល់ពុលនោះទេ ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងខ្យល់ពុលមានកម្រិតខ្ពស់នេះដែរ នៅប្រទេសថៃ ក្បែរខាងកម្ពុជា ក៏កំពុងជួបប្រទះដែរ ដោយរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនេះ បានប្រកាសបិទសាលារៀនជិត ២០០កន្លែង ក្នុងក្រុងបាងកក និងបានណែនាំពលរដ្ឋខ្លួនឱ្យបំពេញការងារពីផ្ទះ និងរឹតបន្តឹងលើការប្រើប្រាស់យានយន្តធុនធ្ងន់ក្នុងទីក្រុង។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែត The Nation Thailand នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមករា។
លោក វៀត សាវុធ អាយុ២១ឆ្នាំ ជានិស្សិតនៅសាកលវិទ្យាល័យមួយកន្លែងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បង្ហាញការព្រួយបារម្ភចំពោះសុខភាព បន្ទាប់ពីទទួលព័ត៌មានអំពីខ្យល់ពុល។
លោកថា បើតាមព័ត៌មានដែលក្រសួងប្រកាស សន្ទស្សន៍ខ្យល់ពុលនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តចំនួន៣ទៀតនោះ មានភាពប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងនៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលថៃបានប្រកាសប្រាប់ពលរដ្ឋឱ្យប្រុងប្រយ័ត្ន ហើយឱ្យធ្វើការនៅផ្ទះ និងឈានដល់ការបិទសាលារៀនជាដើម ដោយឡែកនៅកម្ពុជា លោកហាក់ពុំបានឃើញវិធានការដូចនៅប្រទេសជិត ហើយប្រជាពលរដ្ឋនៅបន្តធ្វើដំណើរតាមដងផ្លូវជាធម្មតាដោយភាគច្រើនពុំមានពាក់ម៉ាស់ថែមទៀត។
លោកថា៖ «ខ្ញុំព្រួយបារម្ភ គ្រាន់ឃើញព័ត៌មានហ្នឹងភ្លាម ខ្ញុំឆាតប្រាប់ទៅកាន់មិត្តភត្តិ និងអ្នកស្គាល់ដែលរស់នៅភ្នំពេញ ឱ្យប្រយ័ត្ន ព្រោះវាប៉ះពាល់ច្រើន ដូចទិន្នន័យមួយរយៈមុននៅប្រទេសថៃ មានអត្រាអ្នកកើតជំងឺមហារីកសួតច្រើន ដោយសារដង់ស៊ីតេនៅប្រទេសថៃមួយរយៈមុនកង្វក់(ខ្យល់ពុលខ្លាំង) អ៊ីចឹងខ្ញុំឃើញហើយ ខ្ញុំព្រួយបារម្ភ ចាប់ផ្ដើមពាក់ម៉ាស់មកធ្វើការ»។
លោក សាន់ ម៉ាឡា អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងបរិស្ថាន មានប្រសាសន៍ថាចំពោះស្ថានភាពគុណភាពខ្យល់ពុលនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តមួយចំនួន គឺជាកត្តាព្រួយបារម្ភរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ បើទោះបីមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានថា មិនទាន់ដល់កម្រិតប្រកាសអាសន្នក៏ដោយ។
លោកថា៖ «ខ្មែរយើងតែងមានពាក្យថា ការពារប្រសើរជាងព្យាបាល ដូច្នេះហើយទោះបីស្ថានភាពគុណភាពខ្យល់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ មិនទាន់ឈានដល់កម្រិតប្រកាសអាសន្ន ក៏រដ្ឋគួរតែមានវិធានការការពារ។ ជាពិសេសផ្តល់ព័ត៌មានឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយមានតម្លាភាពចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ»។
លោកជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរគួតែប្រកាសឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដឹងចំៗ នៅពេលមានបញ្ហាអ្វីមួយកើតឡើង និងណែនាំវិធានការបង្ការទប់ស្កាត់ ដើម្បីជាការត្រៀមខ្លួន ព្រមទាំងការពារសុខភាពរបស់ពួកគាត់។ លើសពីនេះ លោកថា រដ្ឋាភិបាលថ្មី គួរតែគិតគូរដល់សោភណ្ឌភាពទីក្រុង និងចាប់ផ្តើមដាំដើមឈើឱ្យបានច្រើនក្នុងទីក្រុង ក៏ដូចជាបង្កើតសួនសាធារណៈឱ្យបានច្រើន ដើម្បីការពារស្ថានភាពបែបនេះទៀតនាពេលអនាគត។
សូមជម្រាបថា ការបំពុលខ្យល់ បានក្លាយជាកត្តាដ៏គ្រោះថ្នាក់ ដែលបណ្ដាលឱ្យស្លាប់ឈានមុខគេទី២ បន្ទាប់ពីជំងឺលើសសម្ពាធឈាម ហើយយ៉ាងហោចណាស់ មនុស្សនៅលើពិភពលោកចំនួន ៧លាននាក់បានស្លាប់ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ពីការបំពុលខ្យល់ នេះបើតាមការប៉ាន់ប្រមាណរបស់អង្គការសុភាពពិភពលោក (WHO)៕
……………………………………
អត្ថបទដោយ៖ រ៉ាត់ ទី
