សកម្មជន​បរិស្ថាន​ថា​មាន​តែ​ការ​ចាត់​វិធានការ​ច្បាប់​ដោយ​គ្មាន​ការ​លើក​លែង​ទេ​ ទើប​អាច​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​បំពុល​ទឹក​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​

សកម្មជនបរិស្ថាន ដែលតែងតាមដានបញ្ហាបំពុលទឹកទីសាធារណៈបណ្តាលមកពីកាកសំណល់រឹង រាវ  ​ជាតិពុលគិមីជាដើមលើកឡើងថា មានតែការចាត់វិធានការច្បាប់ដោយគ្មានការលើកលែងទេ ទើបអាចដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះមានប្រសិទ្ធភាព។

ប្រធានកម្មវិធីបណ្តាញ និងតស៊ូមតិនៃអង្គការភាពជាដៃគូដើម្បីបរិស្ថាន និងអភិវឌ្ឍន៍ លោក សាន់ ម៉ាឡា បាននិយាយថា កន្លងមកចំណាត់ការច្បាប់ទៅលើអ្នកពាក់ព័ន្ធ បញ្ហាបង្ហូរកាកសំណល់ផ្សេងៗ ចេញពីកន្លែងរបស់ខ្លួនចូលទៅប្រភពទឹកសាធារណៈនៅមានភាពធូររលុងច្រើន ដោយមិនសូវមានអ្នកប្រព្រឹត្តល្មើសទាំងនោះជាប់ទោសទណ្ឌឡើយ។

លោកបន្ថែមថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ គឺមានតែវិធានការច្បាប់ដោយមិនមានការយោគយល់ ព្រមទាំងត្រួតពិនិត្យមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមដែលធ្លោះធ្លោយបណ្តោយឱ្យមានបញ្ហានេះកើតឡើងនៅក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនទេ ទើបអាចដោះស្រាយបញ្ហានេះប្រសើរបាន។

លោក សាន់ ម៉ាឡា មានប្រសាសន៍ថា៖ «ដូច្នេះហើយ មានតែការចាត់វិធានការដោយមិនមានការលើកលែងទេ ទើបជាគម្រូល្អប្រសើរ និងធ្វើឱ្យអ្នកដទៃទៀតគាត់ភ័យខ្លាច។ ជាពិសេសហ្នឹង គឺត្រូវតែពញ្ញាក់ស្មារតី ទៅដល់មន្ត្រីថ្នាក់ក្រោម ធ្វើម៉េចច្បាប់ គោលនយោបាយ សារាចរ ប្រកាស ឬអនុក្រឹត្យអី ដែលមានស្រាប់ហ្នឹង ធ្វើម៉េចត្រូវតែឱ្យពួកគាត់យកចិត្តទុកដាក់ចុះអនុវត្ត និងចុះអង្កេតជាប្រចាំ។ ប្រសិនបើមានការបំពុល ឬមានរឿងអីមិនប្រក្រតី ត្រូវចាត់វិធានការទៅតាមអំណាចច្បាប់ដែលប្រគល់ជូនពួកគាត់»។

ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពីរាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញសារាចរមួយកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ស្តីពីវិធានការទប់ស្កាត់ និងកាត់បន្ថយបំពុល​តំបន់ទឹកសាធារណៈ។ ក្នុងសារចរនោះ បានឱ្យដឹងថា  បញ្ហាបំពុល​ទឹកសាធារណៈនេះ ភាគច្រើន​បណ្ដាលមកពីការបង្ហូរទឹកកខ្វក់ ឬបញ្ចេញសំណល់រាវ ពីបណ្ដារោងចក្រ សហគ្រាស និងសួនឧស្សាហកម្ម ជាដើម។ ជុំវិញរឿងនេះ រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាឱ្យមន្រ្តីពាក់ព័ន្ធ ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន សហការជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន ចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ការបំពុលទឹកសាធារណៈ។​

សារាចរដដែល បានបញ្ជាទៅ ក្រសួងបរិស្ថាន និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ត្រូវតែជំរុញឱ្យម្ចាស់កម្មសិទ្ធិរោងចក្រ សហគ្រាស សួនឧស្សាហកម្ម តំបន់ សេដ្ឋកិច្ចពិសេស អាជីវកម្មធនធានរ៉ែ មូលដ្ឋានសុខាភិបាល ទីសត្តឃាត និងមន្ទីរពិសោធន៍នានា បំពាក់ប្រព័ន្ធប្រព្រឹត្តកម្មសំណល់រាវ និងឧបករណ៍ស្វ័យត្រួតពិនិត្យការបញ្ចេញសំណល់រាវ ស្របតាមលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តជាធរមាន និងមានផែនការ មធ្យោបាយ និងសម្ភារៈបច្ចេកទេសឆ្លើយតបបន្ទាន់ក្នុងករណីកើតមានឧបទ្ទវហេតុការបំពុលទឹក។

សារាចរបានលើកឡើងថា៖ «កន្លងមករាជរដ្ឋាភិបាលបានសង្កេតឃើញថា ​ ទោះបីជាមានបញ្ញត្តិវិធានការគ្រប់គ្រងនិងត្រួតពិនិត្យ ការបំពុលទឹក ប្រភពទឹកសាធារណៈ បានចែងក្នុងច្បាប់ឬ លិខិតបទដ្ឋាន​គតិយុត្តិពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនក្តី ​ក៏ការអនុវត្តវិធានការការពារគុណភាពទឹកតំបន់ទឹកសាធារណៈ រួមទាំងវិធានការគ្រប់គ្រង និងត្រួតពិនិត្យការបញ្ចេញកាកសំណល់រាវឬសារធាតុបំពុលទឹកពីប្រភពបំពុលនានា នៅមានកម្រិតនិងមិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនឹង កំណើនសកម្មភាពនៃការអភិវឌ្ឍនាពេលថ្មីៗនេះ ដែលជាហេតុបង្កឱ្យមានកង្វក់អំពីការបំពុលប្រភពទឹកសាធារណៈ និងសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋដែលអាស្រ័យនឹងប្រភពទឹកទាំងនោះ»។

ប្រភពដដែលបន្តថា ចំពោះការប្រើប្រាស់ជីកសិកម្ម ថ្នាំកសិកម្ម និងសារធាតុចិញ្ចឹមផ្សេងៗ ត្រូវតែគោរពលក្ខខណ្ឌសុវត្ថិភាព និងស្តង់ដាបរិស្ថាន ចៀសវាងការបង្ហូរ ឬលេចជ្រាបសំណល់រាវពីតំបន់កសិកម្ម ដែលបង្កការបំពុលដល់ប្រភពទឹកសាធារណៈ។ ដោយឡែក ម្ចាស់អគារអាជីវកម្ម សេវាកម្ម បុរីលំនៅឋាន អគារសហកម្មសិទ្ធិ រមណីយដ្ឋាន សណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ផ្សារ ផ្សារទំនើប ឬមណ្ឌលកម្សាន្តវិញ គឺតម្រូវឱ្យបំពាក់ប្រព័ន្ធប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ ស្របតាមស្ដង់ដាសុវត្ថិភាពបរិស្ថាន មុននឹងបង្ហូរទៅតំបន់ទឹកសាធារណៈ ឬបង្ហូរចូលបណ្តាញលូសាធារណៈ ដែលភ្ជាប់ទៅស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់រួម។ ​

សារាចរដដែលនេះ ក៏បានជំរុញឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ សិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកបរិស្ថានទឹក ផលប៉ះពាល់នៃការបំពុលទឹកដល់សុខភាពសាធារណៈ ជីវៈចម្រុះ និងសេដ្ឋកិច្ច និងការស្ដារគុណភាពទឹកដែលទទួលរងការបំពុលជាដើម។  

​សារាចររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលពេលនេះស្របពេលដែលគណៈកម្មការអន្តរក្រសួង ក្នុងការសម្របសម្រួលរួម សម្រាប់អនុវត្តគម្រោងស្ដីពី «ការពង្រឹងសមត្ថភាពលើការគ្រប់គ្រងការបំពុលទឹក» កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែមីនា២០២៥ បានរកឃើញរោងចក្រចំនួន៧ ដែលបានបង្ហូរទឹកកខ្វក់ ចូលប្រភពទឹកស្អាតធម្មជាតិ ។

លោក សាន់ ម៉ាឡា លើកឡើងទៀតថា នៅរាជធានីភ្នំពេញ បើទោះបីជាមិនមានការវិវត្តន៍លឿនរហ័ស ក៏ប៉ុន្តែមានភាពល្អប្រសើរម្តងបន្តិចៗ ពាក់ព័ន្ធការទុកដាក់សំរាមនៅទីសាធារណៈរបស់ពលរដ្ឋ។

លោក រំពឹងថា ទៅថ្ងៃអនាគត ទិដ្ឋភាពនៅភ្នំពេញទាំងសោភ័ណ្ឌភាពនឹងកាន់តែប្រសើរឡើង ពិសេសការទុកដាក់សំរាមរបស់ពលរដ្ឋ ការបញ្ឈប់ការបង្ហូរទឹកស្អុយឬកង្វក់ចូលទៅប្រភពទឹកសាធារណៈ។

លោកថា ចំណែករាជរដ្ឋាភិបាលលោកថា ក៏ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាបន្តតាមដានបណ្តារោងចក្រ សហគ្រាស ភោជនីយដ្ឋាន សណ្ឋាគារ ដែលនៅតាមមាត់ទន្លេ មាត់ព្រែក ស្ទឹង សមុទ្រជាដើមនោះ ដោយរដ្ឋត្រូវធានាថាបណ្តាទីតាំងទាំងនោះ នឹងមិនមានការបង្ហូរកាកសំណល់ផ្សេងៗចូលប្រភពទឹកទីសាធារណៈដោយមិនបានឆ្លងកាត់ប្រព័ន្ធចម្រុះឬប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យតាមបច្ចេកវិទ្យាឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។

ព្រឹទ្ធសភាកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ បានអនុម័ត សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីប្រព័ន្ធទឹកកខ្វក់ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅទប់ស្កាត់ និង កាត់បន្ថយ ការបង្ហូរទឹកកខ្វក់ចូលក្នុងសមុទ្រ ទន្លេ ស្ទឹង បឹង ព្រែក ត្រពាំង ឲ្យបាន ៥០ ភាគរយ នៅត្រឹម ឆ្នាំ ២០៣០ ស្របតាមគោលដៅ អភិវឌ្ឍន៍ ប្រកបដោយ ចីរភាពរបស់អង្គការ សហប្រជាជាតិ៕ ​

……………………………………………………

អត្ថបទដោយពលរដ្ឋអ្នកសារព័ត៌មាន ស៊ុន អ៊ូរ

​