សមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខេមបូចា រកឃើញថា ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ មានការយាយីប្រឆាំងនឹងអ្នកកាសែតចំនួន៦៤នាក់ ដែលស្មើ៤១ករណី ក្រោមរូបភាព បំភិតបំភ័យផ្នែកច្បាប់ ការប្ដឹង ការឃុំខ្លួន ការចោទប្រកាន់ និងការដកហូតអាជ្ញាប័ណ្ណ ខណៈការយាយីតាមផ្លូវច្បាប់កើនឡើងជិត៩០ភាគរយលើអ្នកកាសែត។
យោងតាមរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ខេមបូចា ដែលបានចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ឱ្យដឹងថា ស្ថានភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជា នៅតែបន្តធ្លាក់ចុះ ដោយអ្នកកាសែតប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែងកាន់តែខ្លាំង និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមផ្លូវច្បាប់ រួមទាំងអំពើហិង្សាក្នុងការអនុវត្តការងាររបស់ពួកគេ។
ខេមបូចា បញ្ជាក់ថា យ៉ាងហោចណាស់ មានអ្នកកាសែតចំនួន៥នាក់ ត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ឬកាត់ទោស ពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្តការងាររបស់ខ្លួន។ ចំណែក ការប្រើហិង្សាលើអ្នកកាសែត មាន៦ករណី ក្នុងនោះមានការគំរាមកំហែង វាយដំដោយឧបករណ៍ ការវាយប្រហារផ្ទាល់ខ្លួន និងសោកនាដកម្មសម្លាប់អ្នកកាសែត លោក ឈឿង ឆេង នៅខេត្តសៀមរាប កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៤។
បើតាមខ្លឹមសារក្នុងរបាយការណ៍ ក្នុងចំណោមករណីដែលបានចងក្រងទាំង៤១នោះ ការរាយការណ៍អំពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងបញ្ហាបរិស្ថាន បានរងការយាយីច្រើនជាងគេ ពោលគឺមាន១៦ករណី បន្ទាប់មកគឺអ្នកកាសែតដែលរាយការណ៍ពីវិវាទដីធ្លី ដែលមានចំនួន៧ករណី។
របាយការណ៍ ក៏បានកត់សម្គាល់ដែរថា មានការកើនឡើង ២៨ភាគរយ នៃករណីដែលបានរាយការណ៍សរុបបើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ ២០២៣ ដែលមានករណីបៀតបៀនតែ ៣២ករណី ពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន ៥៩នាក់ និងកើនឡើងចំនួន ៨៧ភាគរយ ករណីនៃការយាយីផ្លូវច្បាប់លើអ្នកកាសែត។
លោក ណុប វី នាយកប្រតិបត្តិសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី០២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះថា ការកើនឡើងករណីធ្វើទុកបុកម្នេញលើអ្នកកាសែត តាមរយៈយន្តការច្បាប់បានឆ្លុះបញ្ចាំងថា ច្បាប់មាននិយមន័យទូលំទូលាយ ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលលោកទាមទារឱ្យមានការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះឱ្យស្របតាមស្ដង់ដារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។
លោកនិយាយថា៖ «ដំណោះស្រាយជុំវិញបញ្ហានេះ យើងគួរតែពិនិត្យមើលច្បាប់ពាក់ព័ន្ធដូចជា ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ច្បាប់ប៉ះពាល់ដល់អង្គព្រះមហាក្សត្រ និងច្បាប់ផ្សេងៗ ដែលកំពុងគំរាមកំហែងដល់ការងារអ្នកសារព័ត៌មាន។ ច្បាប់ស្ដីពីសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាននិងច្បាប់ស្ដីពីរបបសារព័ត៌មាន គួរតែអនុម័តនិងធ្វើវិសោធនកម្មឱ្យបានឆាប់រហ័ស។ ចំណែកច្បាប់ស្ដីពីក្រមព្រហ្មទណ្ឌអីហ្នឹង គួរតែយកមកធ្វើវិសោធនកម្មឡើងវិញធ្វើម៉េចឱ្យឆ្លើយតបរឿងស្ដង់ដារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ»។
អ្នកសារព័ត៌មានអនឡាញ HPN NEWS លោក សឿ សុជា និយាយថា កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ លោកត្រូវបានតុលាការឃុំខ្លួនជាបណ្ដោះអាសន្ន ហើយដោះលែងវិញនៅថ្ងៃទី០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំដដែល ក្រោមបទចោទញុះញង់ និងបរិហាកេរ្ត៍ តាមបណ្ដឹងអតីតប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកំពង់ធំ ជុំវិញសេចក្ដីរាយការណ៍របស់លោកអំពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅខេត្តនេះ។
លោក និយាយថា៖ «ប្ដឹងហ្នឹងករណីនឹងការយកព័ត៌មានរបស់ខ្ញុំ យកព័ត៌មានហើយរាយការណ៍ទៅអង្គភាពឱ្យចុះផ្សាយហើយគេប្ដឹង រឿងដែលប្រធានមន្ទីរ[បរិស្ថានខេត្តកំពង់ធំ]គាត់ប្ដឹងខ្ញុំគឺរឿងដែលយើងចុះយកព័ត៌មានករណីព្រៃឡង់ ករណីបំផ្លាញព្រៃឈើ គេថាយើងនិយាយមិនពិត តែបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹង ត្រូវបានតុលាការទម្លាក់បទចោទខ្លះ គាត់ចោទប្រកាន់ខ្លះ»។
ការប្តឹងផ្តល់ដោយសារតែការរាយការណ៍រឿងបទល្មើសព្រៃឈើនេះ លោកចាត់ទុកថា ជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងបំភិតបំភ័យដល់អ្នកសារព័ត៌មានដែលហ៊ានរាយការណ៍ការពិត។
លោកថា៖ «វាជាការបំភិតបំភ័យដាក់សម្ពាធមកលើខ្ញុំ យកបញ្ហាតុលាការមកចោទប្រកាន់ដោយសារតែគេមានបក្សមានពួកមានខ្សែរចឹង គឺជាការបំភិតបំភ័យឱ្យយើងខ្លាច»។
ដោយឡែក លោក ធារ៉ា អ្នកសារព័ត៌មាននៅអង្គភាពសារព័ត៌មានហង្សតូច ក៏បានរៀបរាប់ដែរថា កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ លោកត្រូវបានកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តមួយរូប ប្រើអំពើហិង្សាដោយវាយដំត្រូវមុខ និងធ្វើឱ្យបែកទូរសព្ទមួយគ្រឿង ក្រោយលោកបដិសេធឈប់ឡាយវីដេអូព័ត៌មាន អំពីសកម្មភាពជនសង្ស័យម្នាក់កំពុងឡើងរបងផ្ទះពលរដ្ឋបម្រុងលួចសម្ភារៈ នៅភូមិមណ្ឌល២ សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ក្រុងសៀមរាប ខេត្តសៀមរាប។
លោកនិយាយថា៖ «ចុះយកព័ត៌មានដោយមានសម្ពាធមួយសម្រាប់យើងអ្នកសារព័ត៌មាន ដែលគាត់ជាមន្រ្តីអនុវត្តច្បាប់ បែរជាគាត់អត់ដឹងពីកាតព្វកិច្ចរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន ដែលចុះយកព័ត៌មានកន្លែងកើតហេតុការណ៍ដែលកើតឡើង ហាក់បីដូចជាចង់កាងកន្លែង គេហៅថាការពារចោរ ខ្ញុំទៅផ្សាយចោរបែរជាមករារាំង ព្យាយាម ឱ្យខ្ញុំលុបវីដេអូ តែខ្ញុំមិនលុប»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន លោក ទេព អស្នារិទ្ធ មានប្រសាសន៍នៅល្ងាចថ្ងៃទី០២ ខែមេសា ថា ដើម្បីឱ្យរបាយការណ៍របស់ខេមបូចា អាចក្លាយជាធាតុចូលដ៏សំខាន់ ក្នុងការរកដំណោះស្រាយបញ្ហាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងវិវាទរបស់អ្នកកាសែត ការចងក្រងរបាយការណ៍នេះ គួរតែមានការចូលរួមពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងក្រសួងព័ត៌មាន។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសូមលើកទឹកចិត្តការរៀបចំរបាយការណ៍ទាំងពេលបច្ចុប្បន្ន និងរបាយការណ៍នៅពេលខាងមុខទៀត ធ្វើយ៉ាងណាស្វែងរកការសហការបន្ថែម ពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងភូមិសាស្រ្ត ដែលមានហេតុការណ៍ ឬក៏អ្នកសារព័ត៌មានបានជួបបញ្ហានោះ។ បន្ថែមពីលើនោះ ត្រូវផ្ដល់របាយការណ៍ ក៏ដូចជាស្វែងការសហការឱ្យបានខ្លាំងជាមួយនឹងក្រសួងព័ត៌មានបន្ថែម ដើម្បីយើងរួមគ្នាស្វែងរកដំណោះស្រាយសមស្រប រាល់បញ្ហា ដោះស្រាយបញ្ហា និងវិវាទអ្នកសារព័ត៌មានយើងបានជួបប្រទះ»។
តែយ៉ាងណា កាលពីពេលកន្លងទៅ លោក ទេព អស្នារិទ្ធ ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា មានភាពវិជ្ជមានច្រើនក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ខណៈសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទំាងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ក៏មានលក្ខណៈទូលំទូលាយ និងប្រកបដោយជំនឿទុកចិត្ត។
បើតាមលោក អស្នារិទ្ធ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃការស្ទង់មតិ អ្នកសារព័ត៌មានចំនួន ៧៩.៨% បានឆ្លើយថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាមានភាពល្អប្រសើរ ខណៈអ្នកសារព័ត៌មានប្រមាណ៨០% បានអះអាងថា ខ្លួនមានសេរីភាពពេញលេញ ក្នុងការប្រកបអាជីពជាអ្នកសារព័ត៌មាន ដោយអនុវត្តការងារ មានភាពងាយស្រួល មានសុវត្ថិភាព និងធ្វើការដោយឯករាជ្យភាព។
អង្គការអ្នករាយការណ៍គ្មានព្រំដែន (Reporter without Border) បានទម្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មានកម្ពុជាដល់ទៅ១៥១ ក្នុងចំណោម១៨០ប្រទេស នៅឆ្នាំ២០២៤នេះ ពោលរបូតអស់៤ពិន្ទុ បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣។ ឆ្នាំ២០២៣ កម្ពុជាឈរនៅលេខរៀង១៤៧ លើ១៨០។ តែនៅឆ្នាំ២០២៤នេះ កម្ពុជាឈរនៅពីមុខបណ្ដាប្រទេសអាស៊ានចំនួន៣ គឺភូមា វៀតណាម និងឡាវ។
ផ្អែកតាមរបាយការណ៍ខាងលើ ខេមបូចា បានថ្កោលទោសយ៉ាងដាច់អហង្ការ ចំពោះការវាយប្រហារដែលកំពុងបន្តមាន ទៅលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ ដោយស៊ើបអង្កេតរាល់ករណីនៃការយាយីប្រឆាំងនឹងអ្នកសារព័ត៌មាន ចាប់ជនល្មើសទទួលខុសត្រូវ និងធានាថាពួកគេប្រឈមមុខផ្លូវច្បាប់ និងបង្កើតបរិយាកាសសុវត្ថិភាព ដែលអ្នកសារព័ត៌មានអាចធ្វើការដោយគ្មានការភ័យខ្លាច ការបំភិតបំភ័យ អំពើហិង្សា ឬការសងសឹកតាមផ្លូវច្បាប់៕
………………………………
អត្ថបទដោយ៖ វ៉ា សុភានុត
